Hoa Nghiêm- Bài 35 - 3 Thiện Tài Đồng Tử- Yếu tố Bồ Đề Tâm

Đồng Tử Thiện Tài tiêu biểu cho Bồ Đề Trí Giác hay Bồ Đề Tâm, đóng vai trò quan trọng trong việc giáo hóa của chư Phật. Vì Bồ Đề Tâm là đối tượng chính để Phật thị hiện khai thị, khơi dậy tiềm năng giác ngộ sẵn có trong mỗi con người.

Kinh Hoa Nghiêm phẩm Phổ Hiền hạnh nguyện mô tả Bồ Đề Tâm với hơn trăm ví dụ khác nhau. Bồ Đề Tâm ví như hạt giống sanh ra tất cả Phật Pháp, như ruộng tốt nuôi lớn các pháp thanh tịnh, như gió to, như mặt trời soi khắp thế gian, như vua chúa vượt hơn các hàng nhị thừa, như vườn hoa, như ông cha, như nhũ mẫu dưỡng dục Bồ Tát, như Đại tuyết sơn nuôi các cây thuốc trí tuệ, như hương sơn sanh các công đức, như hư không rộng lớn, như hoa sen mầu nhiệm chẳng bị nhiễm nhơ … Trong Kinh Hoa Nghiêm phẩm Phổ Hiền thứ 35 có viết: “Này thiện nam tử, Bồ Đề Tâm thành tựu vô lượng vô biên công đức tối thắng của Phật Pháp. Vì sao Bồ Đề tâm sanh ra các công hạnh của Bồ Tát, tất cả các Đức Như Lai ở mười phương ba đời đều từ Bồ Đề Tâm sanh ra. Thế nên, nếu có người nào hay phát tâm vô thượng Chánh Đẳng Chánh Giác ắt đã sinh ra vô lượng công đức có thể nắm lấy hết đạo Nhất Thiết Trí”.

Qua đoạn Kinh trên cho ta thấy tầm cỡ của Bồ Đề Tâm và giá trị giác ngộ của con người, nó định tính hết thảy các công đức, là nơi xuất sanh các thiện pháp. Cho nên Bồ Đề Tâm chẳng những có công năng vi diệu như thế mà còn là nguồn mạch của sự sống của con người. Vì tâm Phật này không thể mất dù trải bao phong trần, đội mất lớp chúng sanh, dù mang thân phận của kẻ nghèo khốn đi chăng nữa nhưng chất Phật trong con người không vì vậy mà hao mòn hay hủy diệt và bình đẳng ở mọi người.

Thiện Tài Đồng Tử sau khi phát tâm qua sự khai tâm của Văn Thù và dưới sự chỉ dẫn của Ngài, từ đó cuộc du hành hoàn toàn nhằm vào việc học hỏi cách thức thực hành Bồ Tát hạnh. Cho nên Văn Thù đã hết lòng khen ngợi công hạnh của đệ tử mình: “Lành thay! Thiện Nam Tử, ít có thấy ai sau khi phát tâm mong cầu giác ngộ tối thượng, bây giờ lại muốn thành tựu Nhất Thiết Chủng Trí, hãy tinh tấn thân cận các bậc Thiện hữu tri thức”.

“Phát Bồ Đề Tâm” Phạn ngữ là Bodhicittotpàda nói đủ là anuhatraỳam sàmyyaksambodhau cittam utpàdam. Nghĩa là Phát khởi Vô Thượng Chánh Giác Tâm, tâm ấp ủ ước vọng mong cầu giác ngộ. Thiện Tài đã nuôi dưỡng Bồ Đề Tâm đến độ chín muồi nên sau khi được Ngài Văn Thù rưới mưa pháp lần đầu tiên tại Phước Thành, Thiện Tài vội thoát lớp áo khoác trần tục bỗng trổi dậy một khát vọng tâm linh đã từng yên ngủ. Đây là một định hướng mới của hoạt động tinh thần giúp Thiện Tài xác định con đường hành xử tương lai của mình và bước vào giai đoạn phát khởi của vị Bồ Tát. Bồ Đề Tâm vốn sẵn có nơi mỗi chúng sanh và nó thiết định bản chất cốt yếu bất sanh bất diệt, nhưng có điều tâm này bị bao phủ trong vô minh, vị kỷ nên không thấy đó thôi. Ngài Bàng Uẩn nói:

“Vụ trùng nhựt nan xuất

Vân hậu nguyệt mông lung

Hữu tâm cầu mích Phật

Trú đa dụng tâm công”.

Dịch nghĩa

“Sương dày trời khó hiện

Mây phủ giăng phủ mờ

Có tâm tìm cầu Phật

Ngày đêm gắng dụng công”.

(Trích Phật Tâm Luận – Thích Phước Hảo dịch)

Bồ Đề Tâm chính là yếu tố tạo nên tình thế của Phật, nó nằm sâu trong Tàng Thức, khi được thanh tịnh hóa hoàn toàn thì Phật tánh tự nhiên hiển lộ, tức không còn tham, sân, si. Tam độc bị tiêu diệt, thay vào đó là ánh sáng Tam minh, trong đó có đầy đủ Nhất Thiết Chủng Trí.

Thiện Tài là người hội đủ những đức tính tốt của một người đã có kinh nghiệm vĩ đại, đã có sự chuẩn bị tâm linh sẵn sàng tu theo Đạo Phật. Như hạt giống nằm sâu trong lòng đất, đúng thời tiết nhân duyên nứt mầm nhảy vọt và được vun trồng kỹ lưỡng. Mầm giác ngộ này thực sự khởi lên từ tâm đại từ bi, tâm an lạc, tâm lợi ích, tâm ai mẫn, tâm vô ngại, tâm quảng đại, tâm vô biên, tâm vô nhiễm, thanh tịnh và trí tuệ.

Từ khi phát Bồ Đề Tâm tu tập, Thiện Tài chỉ hướng đến một mục tiêu chính là cầu chứng Phật trí, đạt mười lực, bốn vô sở úy, được “Nhập Pháp Giới” để cứu bạt chúng sanh, thành tựu Nhất Thiết Trí và Chuyển Pháp Luân. Bồ Đề Tâm là sự phát khởi của vị Bồ Tát, với tâm này Thiện Tài đã nguyện hiến trọn đời mình cho Đạo Pháp, cho lý tưởng giác ngộ của mình. Trải qua năm mươi ba cuộc hành trình cầu đạo đầy thử thách, Thiện Tài Đồng Tử đã đến được Lâu Các Trang Nghiêm Tạng và được Ngài Di Lặc giảng rộng về ý nghĩa và tầm quan trọng của Bồ Đề Tâm; Nhờ vậy mà Thiện Tài hiểu đâu là hạnh và nguyện của Bồ Tát để cuối cùng nhận sự ấn chứng của Phổ Hiền Bồ Tát. Bấy giờ Thiện Tài trở thành một vị Bồ Tát thực sự không còn là đồng tử nữa mà biến thành một hóa thân của Trí và Bi và bắt đầu chuyển mình nhìn thẳng vào cuộc đời để thực hiện tiếp cái hoài bão to lớn của chư Phật là giáo hóa chúng sanh. Thiện Tài đã thành tựu trọn vẹn cả hai mặt của lý tưởng “Thượng cầu Phật Đạo, hạ hóa chúng sanh”.

++++++++++++++

lời bình: Phát Bồ Đề Tâm là bước đầu và thiết yếu nhất để thành Phật.

Qua hình ảnh Thiền Tài Đồng tử. kinh hoa Nghiêm nhắc nhở chúng ta: Muốn chân chánh phát Bồ Đề Tâm, thì Tâm phải thuần lương như trẻ thơ (đồng tử). Nghĩa là xả bỏ mọi chấp mắc, thiên kiến, tà kiến, kiến thủ, giới cấm thủ v.v..., mà ở kinh Pháp hoa gọi là Anh Nhi Hạnh (hạnh của đứa trẻ thơ còn nằm nôi). Phải xả bỏ mọi kinh nghiệm sống thường nhân. Phải giải trừ Ý thức , mới được Phật tri kiến.- Mới là Thiện Tài Đồng Tử.

Tất cả cảm xúc:

33